Nhiều thách thức chờ đợi xuất khẩu Việt Nam nửa cuối năm 2025
Mặc dù thương mại quốc tế có dấu hiệu phục hồi trong tháng 6, song hoạt động xuất khẩu của Việt Nam đang đối mặt với nhiều rào cản trong nửa cuối năm nay. Các yếu tố từ nhu cầu suy giảm, chính sách thuế mới với Mỹ, đến những quy định chưa rõ ràng về nguồn gốc hàng hóa, đang tạo ra không ít thách thức cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Theo báo cáo từ Công ty Chứng khoán MBS, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 6 chỉ đạt 48,9 điểm – mức thấp phản ánh xu hướng đơn hàng xuất khẩu mới đang sụt giảm mạnh. Đáng chú ý, đây là tháng thứ 8 liên tiếp PMI cho thấy sự thu hẹp của lĩnh vực sản xuất.
Từ ngày 1/8/2025, Việt Nam chính thức áp dụng thỏa thuận thuế quan mới với Mỹ, trở thành quốc gia Đông Nam Á đầu tiên đạt được mức thuế ưu đãi: 20% cho hàng Việt Nam và 40% cho hàng trung chuyển.
Việt Nam trở thành quốc gia ĐNA đầu tiên đạt được mức thuế ưu đãi từ ngày 1/8/2025
Mức thuế này được đánh giá là thấp hơn các đối thủ cạnh tranh, song các chuyên gia cảnh báo đà xuất khẩu sẽ chững lại. Nguyên nhân chính là do các đối tác đã tăng mạnh nhập hàng trước hạn thuế mới và nay có xu hướng giảm đơn trong ngắn hạn.
Ngoài ra, quy định về “hàng hóa trung chuyển” và xác định chính xác nguồn gốc xuất xứ vẫn chưa rõ ràng, khiến nhiều nhà nhập khẩu lưỡng lự trong việc đặt hàng.
Việc đơn hàng giảm và yêu cầu về xuất xứ khắt khe hơn lại là động lực để doanh nghiệp Việt thúc đẩy nội địa hóa sản xuất – đặc biệt là tăng tỷ lệ nội địa hóa linh kiện và nguyên liệu. Đây là tiền đề để ngành công nghiệp phụ trợ trong nước vươn lên và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Trong khi xuất khẩu tăng chậm, Việt Nam lại tăng cường nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ với mức thuế gần như bằng 0%. Động thái này nhằm thu hẹp thặng dư thương mại giữa hai nước nhưng cũng kéo theo áp lực lên tỷ giá USD/VND trong thời gian tới.
Thống kê cho thấy, trong 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch nhập khẩu từ Mỹ đã tăng 22% so với cùng kỳ, trong khi nhập khẩu từ Trung Quốc – chiếm tới 40% tổng nhập khẩu – có xu hướng chững lại do siết chặt quy định về xuất xứ và nguy cơ bị áp thuế cao hơn.
Nhiều doanh nghiệp chú trọng sản phẩm GTGT trong xuất khẩu
Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 6 tăng 4,1% so với tháng trước và tăng 10,8% so với cùng kỳ. Ngành chế biến – chế tạo tiếp tục là động lực chính.
Tuy nhiên, theo khảo sát PMI, doanh nghiệp vẫn đang tăng sản lượng sản xuất, song nếu nhu cầu không phục hồi thì xu hướng này khó kéo dài. Trong 6 tháng đầu năm, có tới 5 tháng PMI ở dưới ngưỡng 50 điểm – phản ánh sự thận trọng trong ngành sản xuất.
Dù xuất khẩu gặp khó, một số yếu tố trong nước có thể giúp bù đắp:
- Chính sách tài khóa nới lỏng và mặt bằng lãi suất thấp hỗ trợ tiêu dùng nội địa.
- Tốc độ giải ngân đầu tư công được đẩy nhanh trong nửa cuối năm.
Dựa trên các yếu tố trên, MBS dự báo GDP Việt Nam năm 2025 sẽ đạt mức tăng trưởng từ 7,9% đến 8,1%.
Nửa cuối năm 2025 sẽ là giai đoạn nhiều thử thách với xuất khẩu Việt Nam. Dù có được lợi thế về thuế quan từ thỏa thuận với Mỹ, doanh nghiệp Việt vẫn phải đối mặt với những bất ổn từ nhu cầu giảm, quy định xuất xứ chưa rõ ràng và áp lực từ tỷ giá. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm để chuyển mình – bằng cách tăng nội địa hóa, đa dạng hóa thị trường và tận dụng hiệu quả các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ.
