Thuế đối ứng 20% từ Mỹ: Cơ hội tái cấu trúc xuất khẩu của doanh nghiệp Việt
Ngày 7/8/2025, chính sách thuế đối ứng 20% của Mỹ chính thức có hiệu lực đối với hàng hóa từ Việt Nam. Dù là rào cản mới, nhưng so với mức dự kiến ban đầu lên tới 46%, quyết định này được cộng đồng doanh nghiệp Việt đón nhận với tâm thế lạc quan, xem đây là mức thuế “dễ thở” và là kết quả tích cực của các nỗ lực ngoại giao suốt nhiều tháng qua.
Ngay từ cuối tháng 4/2025, các cuộc đàm phán song phương đã được tổ chức liên tục ở cả cấp kỹ thuật và cấp Bộ trưởng. Dưới sự dẫn dắt của Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên, phía Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với Hoa Kỳ để đạt được tiếng nói chung về nhiều vấn đề then chốt như thuế quan, quy tắc xuất xứ và quy trình hải quan.
Việc giữ mức thuế ở 20% không chỉ giúp giảm áp lực chi phí cho doanh nghiệp mà còn tạo động lực đẩy mạnh xuất khẩu trong quý II. Trên thực tế, việc Mỹ tạm hoãn áp dụng mức thuế cao trong 3 tháng đầu đã góp phần thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu tăng 14,4% nửa đầu năm, tạo tiền đề hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng 12% cho cả năm 2025.
Mỹ áp thuế đối ứng 20% với Việt Nam
Xét trên bình diện khu vực, mức thuế chênh lệch giữa Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác chỉ dao động vài điểm phần trăm, không tạo ra tác động đủ lớn để khiến các nhà đầu tư chuyển hướng. Ngược lại, nhờ nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, cải cách thể chế mạnh mẽ và tiềm năng tăng trưởng dài hạn, Việt Nam đang dần trở thành điểm đến hấp dẫn trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Chính phủ cũng nhanh chóng vào cuộc, chuẩn bị các gói hỗ trợ như ưu đãi thuế, cấp đất linh hoạt, và thậm chí hỗ trợ tài chính trực tiếp đối với các doanh nghiệp công nghệ cao chịu ảnh hưởng bởi chính sách thuế mới.
Tùy từng ngành, mức thuế mới từ Mỹ sẽ tạo ra tác động khác nhau, buộc các doanh nghiệp xuất khẩu phải nhanh chóng đánh giá lại tình hình, tái cấu trúc sản phẩm và chiến lược thị trường.
- Ngành thủy sản, đặc biệt là tôm, vẫn duy trì lợi thế cạnh tranh khi Mỹ áp thuế 20% cho Việt Nam – thấp hơn mức 25% của Ấn Độ. Tuy nhiên, tôm sơ chế và tôm thẻ chân trắng sẽ chịu áp lực từ Ecuador (15%), còn tôm sú phải cạnh tranh với Indonesia (19%).
- Ngành dệt may được đánh giá có nhiều cơ hội khi Trung Quốc và Ấn Độ đối mặt với mức thuế cao hơn. Dù Việt Nam chịu thuế tương đương Bangladesh (20%), nhưng nhờ vào cơ cấu sản phẩm linh hoạt và năng lực sản xuất tốt, Việt Nam vẫn có thể giữ chân các đơn hàng đang rút khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần chú ý xu hướng giảm tiêu dùng tại Mỹ và việc các thương hiệu lớn chuyển dịch sang châu Phi do được hưởng ưu đãi thuế từ 10–15%.
- Ngành điều đối mặt với thách thức lớn khi thuế từ 0% tăng lên 20%. Mỹ vốn là thị trường chủ lực, chiếm 25–27% tổng kim ngạch xuất khẩu điều. Để giảm phụ thuộc, doanh nghiệp đang đẩy mạnh mở rộng sang Trung Đông và Trung Á.
- Ngành gỗ và lâm sản hiện chưa bị đánh thuế trực tiếp, nhưng đang trong diện điều tra theo Đạo luật Thương mại Mở rộng Mục 232. Doanh nghiệp kỳ vọng sẽ tiếp tục đàm phán với Mỹ nhằm duy trì xuất khẩu ổn định, tránh những hạn ngạch cứng nhắc trong tương lai.
Mức thuế từ Mỹ sẽ khác nhau ở từng ngành
Mức thuế 20% là lời cảnh tỉnh cho Việt Nam về việc không thể mãi dựa vào chi phí thấp làm lợi thế cạnh tranh. Thay vào đó, doanh nghiệp cần tập trung vào:
- Tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm: Chuyển từ xuất thô sang chế biến sâu, đặc biệt ở các ngành nông sản, thủy sản và dệt may.
- Kiểm soát chất lượng và minh bạch hóa nguồn gốc xuất xứ (CO): Đây là yêu cầu bắt buộc để vượt qua các rào cản phi thuế quan ngày càng siết chặt tại thị trường Mỹ.
- Tái đàm phán hợp đồng với đối tác: Để cùng chia sẻ chi phí tăng thêm từ thuế quan.
- Chủ động mở rộng thị trường: Tận dụng các FTA như EVFTA, CPTPP để tiếp cận sâu hơn vào châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc – các thị trường có tiềm năng và ít rủi ro hơn.
Về dài hạn, doanh nghiệp cần đẩy mạnh chuyển đổi số, đổi mới công nghệ, nâng tỷ lệ nội địa hóa trên 50%, và đầu tư vào chuỗi cung ứng xanh – sạch để đáp ứng các tiêu chuẩn ESG và xu hướng tiêu dùng bền vững trên toàn cầu.
Dù phải đối mặt với chính sách thuế mới từ Mỹ, nhưng với sự chủ động, năng động và sự hỗ trợ kịp thời từ Chính phủ, các doanh nghiệp Việt đang đứng trước cơ hội vàng để tái cấu trúc xuất khẩu, nâng tầm chuỗi giá trị và vươn mình trở thành đối tác thương mại đáng tin cậy trên bản đồ kinh tế toàn cầu.
