Xuất khẩu thủy sản 2025: Vượt mốc 5 tỷ USD nhưng tương lai còn nhiều ẩn số
Dù xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt kết quả tích cực trong 6 tháng đầu năm, nhưng triển vọng nửa cuối năm đang bị phủ bóng bởi chính sách thuế quan của Mỹ – thị trường chủ lực. Các chuyên gia cảnh báo, những biến động chính sách có thể khiến toàn ngành phải điều chỉnh lại chiến lược thị trường và sản phẩm trong thời gian tới.
Doanh nghiệp chế biến thủy sản tận dụng cơ hội trước khi chính sách thuế mới của Mỹ có hiệu lực
Tăng trưởng cao trong 6 tháng đầu năm: Tôm và cá tra dẫn dắt
Theo bà Lê Hằng – Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu thủy sản tháng 6/2025 đạt 876 triệu USD, tăng nhẹ 4% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy mức tăng đã chậm lại so với tháng 5 (trên 20%) nhưng vẫn cho thấy đà phục hồi nhất định.
Lũy kế 6 tháng đầu năm, toàn ngành đã xuất khẩu đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ. Trong đó:
- Tôm tiếp tục giữ vai trò chủ lực, đạt 2,07 tỷ USD, tăng 26%
- Cá tra ghi nhận 1 tỷ USD, tăng 10%
- Ngược lại, cá ngừ sụt giảm mạnh trong tháng 6 (giảm hơn 31%), khiến tổng kim ngạch 6 tháng giảm gần 2%
Xuất khẩu sang Mỹ vẫn đạt 891 triệu USD, tăng 16% nhờ doanh nghiệp đẩy nhanh giao hàng trước ngày 9/7 – thời điểm Mỹ bắt đầu áp dụng thuế đối ứng mới.
Ngoài ra, các thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và ASEAN tiếp tục là điểm sáng với mức tăng trưởng từ 15–28%. Trong khi đó, thị trường EU chững lại, giảm nhẹ 1%, và Trung Đông giảm mạnh 16% do bất ổn địa chính trị.
Mỹ siết thuế: Nguy cơ mất thị phần vào tay các đối thủ
Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của thủy sản Việt Nam, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro chính sách. Bắt đầu từ tháng 6, nhiều doanh nghiệp đã chủ động ngưng xuất khẩu sang Mỹ để tránh bị đánh thuế cao, đặc biệt với các mặt hàng có tỷ trọng lớn như tôm và cá ngừ.
Nguy cơ lớn nhất là việc Mỹ áp đồng thời 3 loại thuế:
- Thuế đối ứng
- Thuế chống bán phá giá
- Thuế chống trợ cấp
Nếu không được kiểm soát, chi phí xuất khẩu sẽ đội lên cao, làm giảm khả năng cạnh tranh của Việt Nam so với các đối thủ như Ecuador, Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia – những quốc gia có mức thuế thấp hơn hoặc chuỗi cung ứng tinh gọn hơn.
Tuy nhiên, có điểm sáng với ngành cá tra: mới đây, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) công bố kết quả rà soát POR20, theo đó 7 doanh nghiệp Việt Nam được hưởng thuế chống bán phá giá 0%. Đây được kỳ vọng là cơ hội để cá tra bứt tốc trong giai đoạn cuối năm, nếu tránh được rào cản thuế đối ứng.
Điều chỉnh chiến lược: Cần tận dụng thị trường châu Á và EU
Kịch bản cho xuất nhập khẩu tại thị trường Việt Nam trong giai đoạn cuối năm 2025
Các chuyên gia VASEP đã đưa ra hai kịch bản cho nửa cuối năm:
🔸 Kịch bản 1 – Thuế đối ứng ở mức 10%:
Tổng kim ngạch thủy sản cả năm 2025 có thể đạt khoảng 9,5 tỷ USD, giảm 500 triệu USD so với dự báo ban đầu. Một phần hàng hóa có thể chuyển hướng sang Trung Quốc, Nhật Bản, ASEAN và EU.
🔸 Kịch bản 2 – Thuế đối ứng trên 10% (thậm chí lên tới 46%):
Xuất khẩu có thể giảm sâu, chỉ còn 9 tỷ USD hoặc thấp hơn. Mỹ sẽ không còn là thị trường ổn định, đặc biệt với các sản phẩm có chuỗi cung ứng phức tạp. Áp lực cạnh tranh sẽ gia tăng mạnh mẽ từ các quốc gia thay thế.
Trong kịch bản xấu nhất, việc bù đắp sản lượng sang các thị trường khác như EU hay ASEAN là cần thiết, nhưng khả năng tiêu thụ là có giới hạn, trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng toàn cầu chưa phục hồi mạnh.
Nửa đầu năm 2025 chứng kiến bước tiến mạnh mẽ của thủy sản Việt Nam, nhưng chặng đường còn lại sẽ không dễ dàng. Trong bối cảnh thuế quan bất ổn và cạnh tranh khốc liệt, doanh nghiệp cần chủ động đa dạng hóa thị trường, tối ưu chi phí và đẩy mạnh đàm phán song phương để giữ vững đà tăng trưởng.
